ارزیابی فعالیت های نئوتکتونیکی با استفاده از شاخص های کمّی ژئومورفیک (منطقه مورد مطالعه: بخشی از البرز شرقی در شمال استان سمنان)

Authors

محمد حسین رضائی مقدم

mohammad hossein rezaei moghaddam faculty of geography - university of tabrizدانشکده جغرافیا - دانشگاه تبریز منصور خیری زاده

mansoor kheirizadeh aroogh faculty of geography - university of tabrizدانشکده جغرافیا - دانشگاه تبریز

abstract

کشور ایران یکی از مناطق زلزله خیز دنیا می باشد و گسل های فعّال زیادی با روندهای مختلف در این کشور وجود دارند که هر از چندگاهی با فعالیت های خود موجب خسارات فراوان جانی و مالی می شوند. با استفاده از برخی شواهد و شاخص های ژئومورفیک، می توان به میزان فعالیت نسبی گسل ها پی برد. در این تحقیق قسمتی از رشته کوه های البرز در محدوده استان سمنان از نظر فعالیت های نئوتکتونیکی مورد بررسی قرار گرفته است. در این زمینه شاخص های کمّی مختلفی به کار گرفته شد. برخی از این شاخص ها از روی حوضه های آبریز استخراج شد که شامل: نسبت پهنای چارک ها، نسبت مساحت چارک ها، نسبت جامی و شاخص عدم تقارن حوضه ها می باشند. اما نیمرخ آبراهه های اصلی نسبت به فعالیت های تکتونیکی از حساسیت بالاتری برخوردار می باشند. ازاینرو، مهمترین شاخص های کمّی از روی نیمرخ آبراهه های اصلی استخراج شد که به نحو بهتری میزان فعالیت های نئوتکتونیکی را منعکس می سازند و مهمترین آنها شامل استخراج شاخص گرادیان طولی، شاخص انحراف از نیمرخ و شاخص تقعّر می باشند و کمّیّت های مختلفی از روی این شاخص ها حاصل شد. همچنین شاخص های دیگری مانند سینوزیته جبهه کوهستان و نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره مورد استفاده قرار گرفت. برای استخراج شاخص های کمّی از نقشه های توپوگرافی مقیاس 1:25000، نقشه های زمین شناسی مقیاس 1:100000، تصاویر dem با قدرت تفکیک 10 متر و تصاویر ماهواره ای irs استفاده شد. که در این زمینه از نرم افزارهای arc gis، global mapper و اتوکد بهره گرفته شد. شاخص ها نسبت به خط مرجعی که به طول تقریبی 48 کیلومتر از غرب به شرق منطقه کشیده شد، مورد سنجش قرار گرفت. روند تغییرات و موقعیت شاخص ها نسبت به خط مرجع در اکثر موارد از روند دو گسل عمده منطقه مورد مطالعه یعنی گسل های شاهرود و طزره تبعیت می کنند. نتایج حاصل از این شاخص ها به همراه برخی از شواهد موجود، نشان دهنده فعّال بودن منطقه از نظر فعالیت های نئوتکتونیکی می باشد. واژگان کلیدی: نئوتکتونیک، گسل شاهرود، گسل طزره، شاخص های ژئومورفیک، البرز شرقی.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی فعالیت‌های نئوتکتونیکی با استفاده از شاخص‌های کمّی ژئومورفیک (منطقه مورد مطالعه: بخشی از البرز شرقی در شمال استان سمنان)

full text

ارزیابی حرکتهای تکتونیکی در دامنه ی شمال شرقی کوه کرکس با استفاده از شاخص های ژئومورفیک

دامنه یشمال شرقی کوه کرکس به عنوان بخشی از توده ی کوهستانی کرکس به شمار می رود که در جنوب غرب شهرستان نطنز واقع شده است و در جهت شمال غربی–جنوب شرقیامتداد یافتهاست. منطقه یمورد مطالعه در پهنه ی آتشفشانی ارومیه ، دختر(تبریز،بزمان) واقعاست. شروواشتوکلین (نقلازپروهان،1380) این پهنه را یک محور شکسته و فعّال از نظر ولکانیسم (کرتاسه یفوقانی- ائوسن) و از لحاظ پلوتونیسیم (الیووسین و میوسین) به شمار می آ...

full text

ارزیابی فعالیت های تکتونیکی در حوضه آبریز دالکی با استفاده از شاخص های ژئومورفیک

زمین سیستمی پویاست که تغییر و تحول از جمله ویژگیهای آن است. شبکه های زهکشی و چشم اندازهای رودخانه ای به صور گوناگون نسبت به وقوع تغییرات در بستر جریان عکس العمل نشان میدهند. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثر تکتونیک بر شبکه زهکشی حوضه آبریز دالکی است. در این پژوهش از برخی از شاخصهای کمی ژئومورفیک از قبیل نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره (VF) ،عدم تقارن حوضه ها(AF) ، گرادیان طول رودخانه(SL) و شاخص سی...

full text

ارزیابی حرکتهای تکتونیکی در دامنه ی شمال شرقی کوه کرکس با استفاده از شاخص های ژئومورفیک

full text

مورفومتری و ارزیابی برخی شاخص های ژئومورفیک برای تعیین میزان فعالیت نئوتکتونیکی در حوضه های آبریز شمال ده ملا و طزره، البرز شرقی

منطقه ی ده ملا وطزره بخشی از واحد زمین ساخت – رسوبی البرز شرقی می باشد. گسل های مهمی همچون گسل دامغان ، آستانه و گسل شمال دامغان و نیز چین هایی از جمله تاقدیس طزره، ناودیس ده ملا از ساختارهای این منطقه می باشند. به منظور مورفومتری و ارزیابی فعالیت نوزمین ساختی منطقه، با استفاده از داده های مدل ارتفاعی رقومی(dem) در نرم افزارهای arc gis 9.3 و global mapper10 شاخص های ژئومورفیکی گرادیان طول رودخا...

ارزیابی شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی از لحاظ شاخص های زیربنایی با استفاده از تحلیل رابطه خاکستری

امروزه برخورداری متوازن و رعایت تعادل و برابری در دستیابی به شاخصهای توسعه در کلیه ابعاد آن، به خصوص در سطح منطقهای در کشورهای در حال توسعه و به خصوص کشور ما یکی از چالشهای اصلی دستیابی به توسعه پایدار با توجه به اصول تعریف شده برای آن است. در این راستا هدف از این پژوهش، ارزیابی و اولویتبندی شهرستانهای استان آذربایجانشرقی از لحاظ شاخصهای زیربنایی میباشد. پژوهش حاضر از نظر نوع...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title:

مطالعات جغرافیای مناطق خشک

جلد ۵، شماره ۱۸، صفحات ۱۹-۳۶

Keywords

نئوتکتونیک گسل شاهرود شاخص های ژئومورفیک البرز شرقی.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com